Park 20|20

Park 20|20, Amsterdam'ın batısında yer alan bir ofis kompleksi. Cradle to Cradle vizyonundan esinlenerek tasarlanan ilk 'ofis parkı' olarak tanımlanıyor. Kompleksi oluşturan kimi binalar inşa edildi, bir kısmı da inşaat halinde. Benim bu projeden bahsetmekteki amacım; mimar William Mcdonough ve kimyager Prof. Dr. Michael Braungart ın kurduğu Cradle to Cradle (C2C,Türkçesi Beşikten Beşiğe) vizyon ve felsefesinin mimariyle ilişkilendirilmesine bir giriş yapmak.

C2C az önce isimlerini yazdığım, Amerikalı bir mimar ve Alman bir kimyagerin dünya görüşlerinin örtüşmesiyle ortaya çıkan bir felsefe. Aynı zamanda, bir ürün ve malzeme sertifikalandırma sistemi. Hemen hemen her türlü tasarım ürününe, yapılar da dahil, uygulanabilecek prensipler içeriyor. Temel fikir, insan sağlığına zararı olmayan, kullanım sonunda ham maddelerine ayrıştırılabilecek üretimler yaparak, hayata sosyal, ekonomik ve ekolojik olarak pozitif değer katmak. C2C sertifikası taşıyan pek çok ürün var piyasada. Mimarlıkta ise, C2C'dan esinlenerek tasarlanan bu ölçekteki ilk proje Park 20|20.

Park 20|20 - Perspektif (1)

C2C'dan esinlenen yapılı çevre tasarımı nasıl oluyor anlamak için öncelikle bu vizyonun yapılı çevreyi ilgilendiren prensiplerini sıralamakta fayda var. 'Waste equals Food' yani 'Atık eşittir Yiyecek/Besin'; bu ilk prensiple anlatılmak istenen aslında çok açık. Doğada da bir canlının atığı, başka bir canlı için yaşam kaynağı olur; kapalı bir döngü vardır. Hiç bir şey çöp değildir. Bu prensip de doğadaki kapalı döngüyü, mümkün olduğunca yapılı çevreye uyarlayabilmek ile ilgili. İkinci prensip 'Use solar income' yani 'Güneşten mümkün olduğunca faydalanan tasarımlar geliştirmeli; doğal aydınlatma ve solar enerji üretimi binalara entegre edilmeli. Üçüncü ve sonuncusu da 'Celebrate diversity' yani doğadaki çeşitliliği korumak ve ona saygı göstermek. Bu son prensip biyolojik çeşitliliğin öneminin yanında kültürel çeşitliliğin getirdiği zenginliği de vurguluyor.

Mimariyi ilgilendiren bu üç prensip ve genel C2C anlayışının yansıdığı ilk kentsel planlama projesi olarak Park 20|20 önemli. Çünkü henüz C2C kriterlerini tam olarak yansıtabilen bir yapı yok. Dolayısıyla, bu projenin tamamlanmasıyla bu anlamda ilk adım atılmış olacak. Kendi gözlemlediğim ve internetten bulabildiğim kadarıyla projedeki uygulamalardan daha detaylıca bahsedecek olursam; yaklaşık 100.000 m2 lik alan üzerinde tasarlanan binalar gün ışığından maksimum düzeyde faydalanacak şekilde konumlandırılmış. Malzeme, atık, enerji ve su için kapalı sistemler tasarlanmış. Atık suyun ve çöpün azaltılması için sistemler düşünülmüş. Yağmur suyu filtrelenip depolanarak yeniden kullanılır hale getirilmiş. Tabii, yeşil teraslarla yağmur suyu depolama sistemi kombine edilmiş. Master planın orta aksındaki yapay havuzun da yağmur suyu depolama havuzu olduğunu düşünüyorum. Bunların yanı sıra, C2C'ın önerdiği biyolojik ve teknik döngüye katılacak atıkların ayrılması sağlanmış. Tüm bu sıraladıklarım ve benzeri uygulamalarla sürdürülebilir bir yapılı çevre oluşması amaçlanmış.

Kopleksteki inşaatı tamamlanan yapılardan biri. Fox Vakanties binası ayrıca  BREEAM-NL sertifikalı. (2)
Fotoğraf: Tuğçe Tosun

Bsh-Huishoudapparaten binası.
2008 Alman Sürdürülebilirlik Ödülü
sahibi (3). Fotoğraf: Tuğçe Tosun

Tabii bu felsefe, sertifika programı olarak da hayat bulduğu için uygulamada eleştirilecek tarafları yok değil. Ancak ne olursa olsun C2C'ı, doğaya daha az zarar vermenin, çok zarar vermekten bir farkı olmadığını; dolayısıyla ekonomik, ekolojik ve sosyal yönden dünyaya pozitif değer katmak gerektiğini savunduğu için çok beğeniyorum. Bu yüzden, Amsterdam'a gittiğimde Park 20|20'yi görmek istedim. İnşaatın bitmesini ve projenin ne kadar başarılı olup olamayacağını görmeyi de dört gözle bekliyorum.

Alıntı:
(1) http://www.park2020.com/overview
(2) http://www.park2020.com/news
(3) http://www.park2020.com/bsh-huishoudapparaten

Daha fazla bilgi sahibi olmak için bir göz atabilirsiniz;
yazıyı yazarken faydalandığım siteler:

http://www.youtube.com/watch?v=fymWH5yD5FY
http://www.park2020.com/overview
http://www.mcdonoughpartners.com/projects/view/park_2020_master_plan
http://epea-hamburg.org/
http://www.mbdc.com/