Endüstri Mirası I - Fabrik, Hamburg

Endüstri mirası deyince aklıma ilk gelen yapı Ankara Havagazı Fabrikası olur. 1929'da inşa edilen ve Ankara'daki sanayileşmenin sembollerinden olan bu yapı, büyükşehir belediyesi tarafından önce çürümeye terk edilmiş, sonra da bir gece operasyonuyla yıkılmıştı. Sessiz sedasız bir yıkım... (1) Geçenlerde Hamburg'taki Fabrik'e gittiğimde aklıma geldi yine üzüldüm. Ama, Ankara'da neyseki bir CerModern'imiz var da, koruma-yenileme çalışmaları mevcut yönetimlere rağmen hakkıyla gerçekleştirilebiliyor diye seviniyoruz.

Fabrik Hamburg Altona'da bulunan, Almanya ve hatta Avrupa'daki benzer projelere örnek teşkil eden bir kültür merkezi. Fabrik, adından da anlaşılacağı üzere eski bir fabrika. Zamanında burada savaş malzemeleri üretiliyormuş.  70lerin başından itibaren ise pek çok sivil toplum örgütünün ve bireylerin desteğiyle çok amaçlı bir kültür merkezi olarak kullanıma açılmış. 1977'de yanmasına rağmen, yeniden inşa edilerek kullanımını sürdürmüş.

Bu merkez, aynı anda hem bir çocuk ve gençlik merkezi; ticari restoran kültürüne alternatif bir gastronomi alanı; siyaset ve sanatın tartışıldığı, paylaşıldığı bir sanat ve konser mekanı olarak hizmet veriyor.
Belli dönemlerde, bahardan itibaren, cumartesileri bir semt pazarına dönüştüğünde de ziyaret etmek mümkün.

Bir cumartesi günü, burda canlı müzik dinleyip, bir şeyler atıştırırken, insan böyle yerlerin önemini daha çok anlıyor. 'Kultur für Alle' (Herkes için kültür) mottosunun hakkını veriyor gerçekten. Üstelik isterseniz, sadece ikram edilen yiyecekleri atıştırarak ya da çok az bir bütçeyle bunları yapabiliyor, kendinizi gerçekten Hamburg'ta hissediyorsunuz. Savaş malzemeleri üretmiş bir yapıda, kentli olma kültürünün yaşatılması ayrıca ilginç.

İç mekanlar, farklı kullanımlar için uygun. İki kattan oluşan yapının, orta aksı iki kat yüksekliğinde ve bir ucunda giriş, girişin karşısındaki uçta da sahne yer alıyor. Birinci kattaki mekanlar orta mekana açılıyor. Dışardan bakıldığında sanayi binası olduğu anlaşılan ve biraz da dış boyanın rengi dolayısıyla çok da göze hitap etmeyen yapının, iç mekanları oldukça iç açıcı. Çatıdan bir miktar doğal ışık alsa da, güneşli günlerde dahi yapay aydınlatmaya ihtiyaç duyuluyor.

İnternet sayfaları tamamen Almanca olmasına rağmen, en azından fotoğraflara göz atmak için bir girin bakın derim. 70li yıllardaki konser ve tiyatro gösterileri sırasında çekilmiş siyah beyaz fotoğraflar çok güzel. Şimdiye kadar aynı enerjiyle var olması da beni ayrıca etkiledi gerçekten. Ayrıca Stadtteilarbeit başlığı altındaki fotoğraflara da göz gezdirin. Her yaştan insanın, farklı uğraşın tek bir mekanda toplandığını görmek sizin de hoşunuza gidecek eminim. (http://fabrik.de/)

Zemin kattaki pazar alanı

Soldaki fotoğraf yangından önce mi sonra mı çekilmiş bilemiyorum ama sağdaki 2012'de çekildi.

(1) http://www.mimarlarodasiankara.org/index.php?Did=2434
Fotoğraflar bana ait, siyah beyaz olan dışında tabiki, onu da kendi sitelerindeki fotoğraf arşivinden aldım.